1- دانشگاه رازی کرمانشاه - گروه زبان و ادبیات فارسی ، vahid_mobarak@yahoo.com
2- دانشگاه رازی کرمانشاه
چکیده: (1734 مشاهده)
سماع، از اصطلاحات برجسته در ادبیات صوفیانه است. این واژه پیش از ادب عرفانی، در ادب غنایی هم جایگاه خود را دارد. از آنجا که این واژه، هم متون غنایی و هم در ادب عرفانی نمود دارد، بررسی بار معناییاش، میتواند میزانی برای سنجش جهانبینی آفرینندگان آثار ادبی باشد. این جُستار بهشیوۀ توصیفی- تحلیلی، بار مفهومی سماع را در دیوان اشعار خاقانی بررسی کرده است. یافتهها نشان میدهد که سماع در بافت معنای دیوان اشعار خاقانی، همواره، معنا و مفهوم یکسانی ندارد. کاربرد این اصطلاحات عرفانی ناشی از گستردگی دانش سراینده است. پیوند ناگسستنی شاعر با طبیعت و علاقهاش به توصیف پدیدهها در تصویرسازی، جایگاهی درهمتنیده با طبیعت از این واژه ساخته است، از سویی، عرفان خاقانی، عرفانی زاهدانه است که از شور عرفان عملی ناب بهدور است؛ بنابراین واژۀ سماع با گسترۀ معنایی وسیعاش، در شعر و اندیشۀ خاقانی، بیشتر، در خدمت اندیشههای غنایی اوست تا اندیشههای عرفانیاش.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1397/11/12 | پذیرش: 1398/2/22 | انتشار: 1398/10/22