محبّت و محنت دو گوهر گرانقدری است که در اغلب اوقات در عشق بی بدیل انسان به محبوب و معشوق حقیقی اش نمایانگر است این دو واژه گران سنگ تنها با تفاوت در یک نقطه، معنایی بسیار متفاوت با یکدیگر دارند و با وجود این تفاوت به گونه ای با یکدیگر همنشین و به هم نزدیکند که هر کجا نام محبّت آورده شود واژه محنت بی درنگ در ذهن تداعی می شود. این دو واژه و معانی مترادف آن در برخی آیات قرآن ذکر شده و در روایات تفاسیر مختلفی در مورد آن مطرح شده است. عرفا نیز نگاهی خاص به این دو کلمه دارند و در واقع می توان گفت اساس عرفان بر این دو واژه بنا شده است یعنی محبّت و عشق نسبت به خداوند و رنج و محنتی که لازمه آن است. در این مقاله نگارندگان سعی نموده اند لزوم همنشینی محبّت و محنت و واژه های هم معنی آن را با تکیه بر آیات و روایات و بهره مندی از نظر عرفا نشان دهند.

فلسفۀ آفرینش انسان و جهان، یکی از اساسی­ترین مسائلی است که بشر همواره در پی کشف و شناخت آن بوده است. مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی پاسخ­های مختلف و متعددی برای این مسألۀ مهم مطرح کرده­اند. در قرآن، هدف خداوند از خلقت جهان و آسمان­ها و زمین، انسان است و مقصود از انسان، انسان کاملی است که به مقام عبودیت حقیقی رسیده باشد. هدف خداوند از آفرینش انسان و جهان، شناخت ذات بی­همتای خودِ اوست. در متون مختلف عرفان و تصوف به طور مکرّر به موضوع عشق خداوند به انسان و عشق انسان به خداوند پرداخته شده است. اثر کم نظیر کشف الاسرار و عُدَّه الابرار میبدی نیز از این لطیفۀ نهانی خالی نیست و با کندوکاو در تفسیر عرفانی آن از آیات قرآن مشخص می­شود که میبدی همچون بسیاری از عارفان، عشق خداوند به انسان را منشأ آفرینش دانسته است. در این پژوهش سعی شده است با نگاهی تحلیلی، به بررسی دیدگاه میبدی دربارۀ مسئلۀ عشق و ارتباط آن با فلسفۀ آفرینش انسان پرداخته شود.