آیین زروانی از جمله کیش‌هایی است که در ایران باستان رواج داشته است. گروهی از ایرانیان با تأمل در دو مینویِ اهورامزدا و اهریمن به این باور رسیدند که این دو را باید بُنی باشد و از این روی به ایزد زُروان، به عنوان پدر دو مینو نگریستند. این اندیشه به ایرانِ اسلامی نیز رسید؛ به گونه‌ای که در عبارتِ «الوقتُ سیفٌ قاطعٌ» - که بسیار در زبان متصوفه متداول است – اهمیّتِ وقت (= زمان/ زروان) دیده می شود. در متونِ اهلِ تصوف، وقت شمشیری پنداشته شده که از لبه‌ای بُرنده (= اهریمن صفت) و از کناره ای نرم (= اهرمزد صفت) شکل گرفته است که در این تعبیر می‌توان نشانه‌هایی از دو بُعد وجودی ایزد زروان را دید. پژوهشِ حاضر در پیِ بررسی همین نکته در برخی متونِ متصوفه است.
