TY - JOUR T1 - A comparative study of Determinism in the poems of IlyaAbuMadi, Khayyam and Hafiz TT - بررسی تطبیقی موضوع جبر و اختیار در اشعار ایلیا ابوماضی، خیام و حافظ JF - iauh-erfan JO - iauh-erfan VL - 11 IS - 42 UR - http://erfaniyat.iauh.ac.ir/article-1-532-fa.html Y1 - 2020 SP - 40 EP - 67 KW - Algebra KW - Cumulative KW - Khayyam KW - Hafiz KW - Ilya Aboumadi N2 - مسألۀ جبر و اختیار از مسائل بسیار کهن است که همواره ذهن انسان را به تأمل فراخوانده‌‌ است. پرسش اساسی آن است که آیا آدمی، دربارۀ اعمال خود مختار است؟ یا آنکه هیچگونه رفتار اختیاری از او سر نمی‌زند و هر چه انجام می‌دهد از سر جبر است. در این مقاله که به روش تحلیلی- توصیفی انجام گرفته‌است، در پی آنیم تا موضوع جبر و اختیار را در اشعار خیام، حافظ و ایلیا ابوماضی با نگاهی تطبیقی و به روش کتابخانه‌ای بررسی کنیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که هاله‌ای از تردید بر جهان‌بینی هر سه شاعر دیده می‌شود؛ اما حافظ نظر آشکاری بر تایید اندیشۀ اختیارگرایانه و خیام نیز نظر روشنی بر تصریح اندیشۀ جبرگرایانه دارد و در مورد موضوع «جبر و اختیار»، سهم حافظ از خیام و ایلیا ابوماضی بیشتر است که با توجه به اشعری بودن حافظ قابل توجیه است. M3 ER -