انسان کامل سرچشمۀ همۀ معارف اولیا و انبیا در باب خداوند است، بلکه او خود حقیقت الهیّه ابدی است. با تشریح توانایی­ها و ویژگی­های انسان کامل باید او را زبده و خلاصۀ انسان­ها و وارث انبیا ، و دل او را جام جهان نما و آیینۀ گیتی نامید. این جاست که انسان کامل مظهر عنایت الهی واقع شده و جهان به وسیله او  نگهداری و تدبیر ‌می­شود. او خلیفۀ الهی و نایب خداست که به این ساحت خاکی فرود آمده تا مظهر جلال آن کسی باشد که جهان را وجود بخشیده است. هیچگاه عرصۀ آفرینش از وجود او خالی نیست و در میان همۀ اولیای الهی در یک زمان، یک نفر قطب کامل وجود دارد که مقام و مرتبه­اش از همه بالاتر است. در مقاله حاضر به بررسی اندیشه و دیدگاه  مولانا و ابن عربی درباره انسان کامل پرداخته شده است.