1- دانشگاه سمنان ، ahamzeian@semnan.ac.ir
2- دانشگاه سمنان
چکیده: (1718 مشاهده)
یکی از مسائل مهم در حوزه فلسفه عرفان، واقعیت متعلقات شهود عرفانی است؛ و از جمله مسائل مهم این بخش پاسخ به این پرسش است که چگونه میتوان عینیت در معرفت شهودی را با توجه به مباحث معرفتشناختی و فلسفی واقعیت، توجیه نمود. در این جستار سعی شده است تا مسئله عینیتِ معرفت شهودی در عرفان اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. عینیت در این مقاله به دو معنا به کار رفته است: یکی به معنای کانتی آن، که طبق آن کانت ملاک اصلی عینی بودن را فهم مشترک و قابل امتحان بودن آن برای همه میداند، و بر اساس این دیدگاه معرفت شهودی در عرفان نیز میتواند دارای عینیت باشد؛ زیرا این معرفت از طریق سلوک عملی با دستوالعملهای مشابه، و طی منازل و مقامات معین زیر نظر شیخ یا مراد برای سالکان قابل حصول است؛ بنابراین لزوم حضور شیخ و طی مقامات سلوک را میتوان ملاک اصلی برای این عینیت، دانست؛ و دیگری به معنای خارجیت و واقعیت -در مقابل ذهنیت- است، یعنی متعلق عرفان امری واقعی و جدا از توهم و ذهنیت عارف و دارای عینیت است. بر این اساس طبق نظریه صدق در باب مطابقت، این عینیت معیاری برای سنجش اعتبار و تمایز آن با موهومات صرفاً ذهنی است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1397/6/19 | پذیرش: 1397/12/6 | انتشار: 1398/10/19