1- گروه علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران ، vadoodh@yahoo.com
2- گروه علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
چکیده: (1218 مشاهده)
توجه به جایگاه وجودی انسان، از دیرباز بین ادیان مختلف، مقولهای مهم و بنیادین تلقی شده است و در بین ادیان توحیدی و عرفان برآمده از آن ادیان، نمونه علوی انسان در قالب انسان کامل، عرضه شده است. مقاله پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این ایده در آرای شیعه و متصوفه پرداخته است. عرفای شیعه و برخی از متصوفه مانند ابنعربی، عقیده داشتند که انسانِ کامل، خلیفه حق است و مُهردار خزانه دنیا و پاسدار عالم وجود است. و چون او از میان برخیزد دنیا به پایان میرسد و آخرت آغاز میشود. انسان کامل همان مُهر ابدی است که بر خزانه آخرت زده میشود. از دیدگاه شیعه و قاطبه متصوفه، وجود پیامبر اکرم(ص)، صادر اول یا عقل اول تلقی میشود که دلیل خلقت تمامی عالم و موجودات است. در این مقام، متصوفه با تمسّک به حدیث «خَلَق ا... آدم علی صورته» آدم ابوالبشر را نسخهای مخلوق از صورت عقل اول یعنی حقیقت محمدیه قلمداد میکنند. شیعه نیز ضمن قبول این مدعا، برآن است که تمامی موجودات، تحت امر و اراده این عقل اول قرار دارند. انسان کامل از نظر شیعه تنها مختص انبیا و ائمه معصومین(ع) است؛ در حالی که نزد متصوفه، پیران و اقطاب صوفیه نیز در دسته انسان کامل جای میگیرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1399/3/25 | پذیرش: 1399/11/2 | انتشار: 1399/9/1