1- گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران. ، parvin.rezaei@iau.ac.ir
2- دانشآموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
3- دانشآموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
چکیده: (636 مشاهده)
محقّقان اهل شریعت، همواره متأثّر از تعالیم دینی و وحیانی، با تعمّق در موضوع مرگ و تفکّر در اسرار و زوایای آن، به کاوشهای عمیق و دامنهدار در این موضوع پرداختهاند؛ امّا فراتر از مرگ اجباری یا اضطراری، مرگ ارادی هست که به خواست عارف حادث میشود و در قاموس عرفا انواعی دارد که از آن جمله است: «موت ابیض» یا تحمّل گرسنگی، «موت اسود» یا تحمّل آزار خلق، «موت اخضر» یا قناعت و مرقّعپوشی صوفیانه، «موت احمر» یا تسلّط بر نفس. نوع اخیر را «مرگ مکرّر»، «مرگ قبل از مرگ» و «مرگ اختیاری» هم تعبیر کردهاند. عطار که از توصیهکنندگان به «مرگ ارادی» بوده، همواره در آثار ادبی و عرفانی تأکید داشته که بهتر است آنهایی که یارای گریز و ستیز با مرگ را ندارند، با ریاضت و تهذیب نفس، برای تحقّق «مرگ ارادی» بکوشند. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی و با پژوهش کتابخانهای راههای وصول به آن را در آثار عطار بررسی کرده و شواهدی متقن را با استناد به اشعار و اقوال وی نشان داده است. نتیجۀ تحقیق نشان میدهد که عطار عمیقاً باور دارد برای سعادتمندی واقعی، باید با اراده و آگاهی و در پرتو دردخواهی، هوشیاری و ریاضت، از قید هستی اعتباری رهید تا به معشوق حقیقی رسید.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/10/22 | پذیرش: 1400/5/30 | انتشار: 1400/1/10